Nhiều quốc gia như Na Uy, Ả Rập Saudi đã thành công với quỹ tài sản quốc gia. Nhưng Mỹ thì sao? Bài viết phân tích lợi ích, rủi ro và câu trả lời cho câu hỏi liệu quỹ tài sản quốc gia có thật sự là một ý tưởng tốt.
Quỹ tài sản quốc gia đang trở thành một chủ đề nóng trong giới tài chính toàn cầu. Khi cựu Tổng thống Donald Trump từng gợi ý về việc Mỹ nên có quỹ tài sản quốc gia, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu đây có thực sự là một ý tưởng hay, hay chỉ là một giấc mơ xa vời?
Nếu bạn muốn kết nối cộng đồng, chia sẻ kinh nghiệm sống và tìm kiếm cơ hội mới, hãy ghé raovathouston.com – trang rao vặt lớn của cộng đồng Việt tại Houston.
Quỹ tài sản quốc gia (Sovereign Wealth Fund – SWF) là một quỹ đầu tư do chính phủ sở hữu và quản lý, thường hình thành từ nguồn thu thặng dư ngân sách, xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên (như dầu mỏ), hoặc ngoại hối.
Quỹ này có thể đầu tư vào nhiều loại tài sản: cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, quỹ đầu tư quốc tế… Mục tiêu chính là tạo thêm lợi nhuận cho quốc gia, thay vì để tiền “nằm yên”.
Thay vì chỉ dựa vào thuế, quỹ tài sản quốc gia giúp chính phủ có thêm nguồn lợi nhuận từ đầu tư.
Các quốc gia giàu tài nguyên thường lập quỹ để đảm bảo khi tài nguyên cạn kiệt, thế hệ sau vẫn còn vốn để phát triển.
Quỹ có thể giúp điều tiết thị trường, giảm phụ thuộc vào nguồn thu biến động (như dầu mỏ, than đá).
Chính phủ có thể đầu tư vào lĩnh vực trọng điểm: năng lượng sạch, công nghệ cao, cơ sở hạ tầng… nhằm nâng tầm nền kinh tế.
Một quỹ lớn mạnh tạo niềm tin cho các nhà đầu tư quốc tế, chứng minh quốc gia có quản trị tài chính tốt.
Như trường hợp Alaska, quỹ tài sản quốc gia mang lại thu nhập bổ sung trực tiếp cho người dân.
Khi suy thoái kinh tế xảy ra, quỹ có thể trở thành “lá chắn” tài chính để cứu trợ ngân sách.
Dù quỹ tài sản quốc gia mang nhiều lợi ích, nhưng Mỹ lại có những đặc thù riêng:
Na Uy thành công nhờ kỷ luật tài chính, sự minh bạch và chính trị ổn định. Trong khi đó, Venezuela từng có quỹ nhưng thất bại vì tham nhũng và quản trị kém. Mỹ sẽ cần học hỏi từ cả hai thái cực này nếu muốn thử nghiệm.
Nhiều nhà kinh tế cho rằng Mỹ nên tập trung trả nợ và cải thiện chi tiêu ngân sách trước khi mơ đến một quỹ tài sản quốc gia. Theo IMF, thành công của quỹ phụ thuộc lớn vào quản trị và tính minh bạch – điều mà Mỹ hiện vẫn còn nhiều tranh cãi.
Câu trả lời phụ thuộc vào ưu tiên chính trị và khả năng quản lý. Về lý thuyết, quỹ này tốt. Nhưng trong thực tế, Mỹ cần tập trung giải quyết nợ công, cải thiện hệ thống phúc lợi và tránh để quỹ trở thành công cụ cho nhóm lợi ích.
Nhìn chung, quỹ tài sản quốc gia có thể là một ý tưởng hấp dẫn, nhưng với tình hình tài chính và chính trị hiện nay của Mỹ, việc triển khai sẽ gặp nhiều thách thức. Với các quốc gia nhỏ, giàu tài nguyên và ít phân hóa xã hội, đây vẫn là một mô hình đáng học hỏi.
Xem thêm các bài viết về quản lý tài chính cá nhân và quốc gia tại Tretoday.
