Hà chia sẻ câu chuyện chân thật về hành trình sống, học tập, làm việc và tìm thấy chính mình khi xa quê hương: những tháng ngày cô đơn, vượt qua rào cản văn hóa, và giữ gìn cội nguồn trong lòng.
Giới thiệu
Tôi là Hà, 32 tuổi, hiện sống và làm việc tại Mỹ. Khi viết những dòng này, tôi đang ngồi trong căn phòng nhỏ tại Houston, nghe tiếng mưa rơi lộp độp trên mái hiên. Hơn tám năm xa quê trôi qua như một cuốn phim, mỗi khung hình đều đậm mùi nhớ nhà, xen lẫn vị ngọt của những lần vươn lên và những giọt nước mắt của những lần gục ngã. Tôi viết không phải để than thở, mà để kể lại, như một lời nhắn nhủ cho những ai đang hoặc sẽ bước chân trên con đường tương tự: đi tìm tương lai nơi đất khách, mang theo trái tim của một người Việt xa xứ.
Tôi sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, trong một gia đình bình thường. Khi còn nhỏ, tôi từng ngước nhìn bầu trời và tự hỏi: bên kia đại dương có gì. Năm 24 tuổi, sau khi tốt nghiệp đại học, tôi nhận được học bổng bán phần của một trường ở bang Texas. Đó là cơ hội vàng, nhưng cũng là cánh cửa dẫn đến vô vàn câu hỏi: Tôi sẽ xoay xở ra sao với tiếng Anh chưa trôi chảy? Tôi sẽ chịu nổi cảnh xa gia đình, bạn bè? Đêm trước ngày lên đường, tôi nằm lặng nghe tiếng xe ngoài phố, hít sâu mùi quen thuộc của căn nhà, và khóc. Nhưng ẩn sâu trong nỗi sợ là ngọn lửa háo hức khám phá, như thể có một sợi dây vô hình kéo tôi đi.
Khi vừa đặt chân xuống sân bay Houston, cái nóng ẩm ướt làm tôi nhớ đến mùa hè Hà Nội, nhưng mọi thứ còn lại hoàn toàn khác. Bảng hiệu toàn tiếng Anh, người qua lại đủ mọi màu da, mùi thức ăn pha trộn khó tả. Trong ký túc xá, tôi là một trong số ít sinh viên châu Á. Buổi tối, tôi nghe tiếng cười đùa bằng thứ tiếng tôi chưa quen, lòng se lại như một đứa trẻ lạc.
Khó khăn đầu tiên là ngôn ngữ. Tôi từng tự tin với vốn tiếng Anh của mình, nhưng khi nghe người bản xứ nói nhanh, tôi choáng váng. Nhiều đêm về phòng, tôi bật khóc vì không hiểu nổi câu hỏi của giáo sư, hay vì không bắt kịp câu chuyện tán gẫu của bạn bè. Thêm vào đó, văn hóa học tập ở đây khác hẳn: họ yêu cầu thảo luận, phản biện, đưa ra ý kiến cá nhân. Tôi vốn quen lối học ghi chép, giờ phải tập nói, tập tranh luận. Có những ngày chỉ muốn thu mình, nhưng mỗi sáng tôi lại tự nhủ: đã chọn con đường này, thì phải đi đến cùng.
Chỉ sau vài tháng, tôi hiểu rằng học bổng bán phần không đủ trang trải tất cả. Tiền nhà, tiền ăn, bảo hiểm, sách vở — mọi thứ ở Mỹ đều đắt đỏ. Tôi bắt đầu tìm việc làm thêm. Công việc đầu tiên là phục vụ tại một quán cà phê nhỏ trong khuôn viên trường. Ngày đầu tiên, tôi vụng về đến mức làm đổ cả khay nước lên bàn khách. Chị quản lý nhìn tôi rồi chỉ mỉm cười: "Không sao, ai cũng phải học từ đầu." Chính sự tử tế ấy giúp tôi can đảm hơn.
Công việc part-time không chỉ giúp tôi trang trải cuộc sống mà còn là lớp học tiếng Anh miễn phí. Tôi học cách nghe các giọng vùng miền, học cách trả lời nhanh khi khách hỏi. Có hôm, khách cằn nhằn vì đồ uống chậm, tôi hít sâu, xin lỗi và tìm cách giải quyết. Dần dần, tôi thấy mình mạnh mẽ hơn, bớt sợ giao tiếp. Tôi cũng học cách quản lý từng đồng, ghi chép chi tiêu, và lần đầu tiên hiểu giá trị của từng đồng đô mình kiếm được.
Dù bận rộn, nỗi cô đơn vẫn bám lấy tôi như cái bóng. Những ngày lễ Tết, bạn bè bản xứ về nhà, đường phố vắng, còn tôi lặng lẽ trong phòng, mở video gọi về với bố mẹ. Giọng mẹ qua điện thoại chập chờn, tiếng pháo hoa qua màn hình khiến tôi nghẹn lại. Tôi học cách tự an ủi: nấu một bữa ăn Việt, bật nhạc Trịnh, viết nhật ký. Có hôm đi dạo quanh khu ký túc, nhìn thấy ánh đèn từ những cửa sổ xa, tôi tự hỏi: Liệu mình có chọn sai không?
Nhưng chính những khoảnh khắc ấy dạy tôi trân trọng kết nối con người. Tôi bắt đầu tìm đến cộng đồng người Việt tại Houston. Mỗi cuối tuần, tôi cùng vài người bạn nấu bún chả, phở, rồi rôm rả kể chuyện quê nhà. Tiếng Việt vang lên trong căn bếp nhỏ khiến trái tim tôi ấm lại. Tôi nhận ra, quê hương không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn; nó còn sống trong từng món ăn, từng câu nói, và tình người.
Tôi may mắn gặp Lina, cô bạn Mexico học cùng khoa. Lina cũng là con gái duy nhất trong gia đình, cũng vật lộn với nỗi nhớ nhà. Chúng tôi nhanh chóng trở thành chỗ dựa cho nhau: cùng học, cùng nấu ăn, cùng chia sẻ những đêm nhớ mẹ. Khi tôi lần đầu bị cảm nặng, Lina đến phòng với nồi súp nóng và một tấm chăn. Tôi chưa từng nghĩ một người xa lạ có thể quan tâm mình đến vậy. Chính những tình bạn này giúp tôi nhận ra: khoảng cách địa lý không thể cản trở tình người.
Có một giai đoạn, tôi nộp hàng chục hồ sơ thực tập mà không nhận được phản hồi. Mỗi lần kiểm tra email và thấy hộp thư trống trơn, tim tôi lại thắt lại. Tôi từng tự nghi ngờ: Có lẽ mình không đủ giỏi, có lẽ người nước ngoài sẽ chẳng bao giờ được trọng dụng. Nhưng tôi vẫn tiếp tục học hỏi, chỉnh sửa resume, nhờ giáo sư góp ý. Cuối cùng, tôi được nhận vào một phòng nghiên cứu của trường. Thành công nhỏ ấy là phần thưởng cho sự kiên trì, và là bài học: thất bại chỉ là tạm thời nếu bạn không dừng lại.
Mỗi lần nấu phở, mùi quế, mùi hồi lan tỏa trong căn bếp nhỏ, tôi như được trở về Hà Nội. Tôi treo trong phòng một tấm ảnh Hồ Gươm, mỗi sáng nhìn để nhắc mình về nơi khởi đầu. Tôi tham gia các sự kiện Tết cộng đồng, mặc áo dài đỏ, gói bánh chưng với bạn bè. Những việc nhỏ ấy không chỉ giữ tôi gắn với quê hương, mà còn là cách giới thiệu văn hóa Việt cho bạn bè quốc tế. Họ thích thú nghe tôi kể chuyện Tết, học cách gói bánh, thử hát một câu quan họ. Giữa đất Mỹ, tôi vẫn tìm được cách để "ở nhà" trong chính tâm hồn mình.
Khi đã quen với cuộc sống, tôi gặp David — một đồng nghiệp trong phòng nghiên cứu. Chúng tôi bắt đầu từ những cuộc trò chuyện về sách, rồi dần dần chia sẻ những bí mật riêng. David học tiếng Việt để nói "xin chào" với mẹ tôi qua video call. Nhưng yêu một người khác văn hóa không hề đơn giản. Chúng tôi phải học cách hiểu sự khác biệt, tôn trọng truyền thống của nhau. Có lần tôi giận vì anh không nhớ ngày Tết Âm lịch, anh lại buồn vì tôi không quen cách kỷ niệm Giáng sinh. Qua thời gian, chúng tôi tìm được điểm chung: cùng lắng nghe, cùng học hỏi.
Sau khi tốt nghiệp, tôi đối mặt với quyết định lớn: ở lại Mỹ làm việc hay trở về Việt Nam. Gia đình mong tôi về, nhưng tôi biết mình muốn thử sức trong môi trường quốc tế. Tôi xin được việc tại một công ty công nghệ ở Houston. Những ngày đầu đi làm, tôi vừa háo hức vừa áp lực. Mọi quy trình, văn hóa công sở đều khác lạ. Nhưng nhờ những năm tháng đã rèn giũa, tôi tự tin giao tiếp, chủ động nhận việc, và từng bước chứng minh năng lực.
Công việc giúp tôi độc lập tài chính, gửi tiền về cho bố mẹ, và tự đứng vững. Dù vậy, tôi không bao giờ quên mình đến từ đâu. Mỗi lần có dịp, tôi về Việt Nam, đi dọc những con phố cũ, gặp lại bạn bè, ăn bát phở quen thuộc. Những chuyến về ngắn ngủi ấy luôn khiến tôi rưng rưng: dù đi đâu, quê hương vẫn là nơi trái tim tôi hướng về.
Nhìn lại, tôi thấy quãng thời gian xa quê đã dạy tôi nhiều hơn mọi năm tháng trước đó. Tôi học cách tự lập, cách đứng dậy sau thất bại, cách trân trọng từng khoảnh khắc đoàn tụ. Tôi hiểu rằng quê hương không chỉ là một địa điểm, mà là những ký ức, những giá trị tôi mang theo khắp nơi. Tôi học cách yêu bản thân và yêu người khác với trái tim rộng mở hơn.
Có người hỏi: "Nếu được chọn lại, bạn có đi xa không?" Tôi mỉm cười: "Có, chắc chắn." Vì dù vất vả, hành trình này đã làm tôi thành một Hà mạnh mẽ và đa chiều hơn, biết trân quý cả nơi đi lẫn chốn về.
Bây giờ, khi đứng giữa hai thế giới, tôi không còn thấy mình thuộc về một nơi duy nhất. Tôi là người Việt, nhưng cũng là công dân của những miền đất tôi từng đi qua. Xa quê không có nghĩa là mất gốc. Ngược lại, khoảng cách giúp tôi hiểu rõ hơn giá trị của nơi mình sinh ra, của gia đình, của từng điều giản dị mà ở gần đôi khi ta lãng quên.
Gửi những ai đang và sẽ bước lên chuyến tàu xa xứ: bạn sẽ khóc, sẽ cô đơn, nhưng cũng sẽ trưởng thành theo cách không gì thay thế được. Hãy tin rằng quê hương luôn ở trong tim bạn, bất kể bạn đi xa đến đâu.
