Đại dịch đã buộc nhiều người Việt ở Mỹ phải học online, mang đến những thách thức và cơ hội mới. Từ câu chuyện thích nghi, vượt qua rào cản công nghệ đến giữ động lực học tập, đây là hành trình giàu cảm xúc của cộng đồng du học sinh và người đi làm tại Mỹ.
Trước năm 2020, phần lớn người Việt sang Mỹ học tập hoặc làm việc đều quen thuộc với hình ảnh lớp học truyền thống: giảng đường đông đúc, bàn ghế thẳng hàng, tiếng giảng viên xen lẫn những cái giơ tay đặt câu hỏi. Thế nhưng, đại dịch COVID-19 xuất hiện đã xoay chuyển tất cả. Từ những trường đại học danh tiếng như Harvard, MIT, đến những community college nhỏ ở vùng nông thôn, tất cả đều phải đóng cửa và chuyển sang hình thức trực tuyến. Với nhiều du học sinh Việt Nam, đó là cú sốc thật sự – một cú nhảy đột ngột từ không gian lớp học thân thuộc sang những ô vuông gương mặt trên màn hình Zoom.
Không phải ai cũng có sẵn điều kiện về công nghệ. Ở những gia đình người Việt mới sang Mỹ, đôi khi cả nhà chỉ có một chiếc laptop để dùng chung. Việc học online trở thành cuộc chia ca, tranh thủ giờ giấc. Một số bạn phải dự lớp trên chiếc điện thoại cũ, màn hình nhỏ, đường truyền internet chập chờn. Những trục trặc ấy không chỉ khiến việc tiếp thu kiến thức bị gián đoạn, mà còn gây cảm giác hụt hẫng, so sánh bản thân với bạn bè quốc tế có điều kiện hơn.
Bên cạnh đó, rào cản ngôn ngữ cũng trở nên nặng nề hơn. Trong lớp trực tuyến, micro thường tạp âm, giảng viên khó nghe, và sinh viên ngại mở mic phát biểu. Với người Việt chưa quen, việc phát âm sai, bị nhắc nhở hay phải lặp lại càng khiến họ e dè. Nhiều bạn chia sẻ rằng họ cảm thấy như bị tách biệt hơn trong thế giới online, khác xa không khí lớp học trực tiếp nơi có thể bắt chuyện, trao đổi, và dần cải thiện tiếng Anh.
Một trong những thử thách lớn nhất của học online là động lực. Trước kia, việc đến trường là một thói quen: thức dậy, chuẩn bị, di chuyển, gặp bạn bè. Khi tất cả rút gọn vào chiếc bàn học trong phòng ngủ, sự chán nản dễ dàng xuất hiện. Nhiều bạn thú nhận rằng mình bật Zoom nhưng để chế độ tắt camera rồi vừa nghe vừa lướt mạng xã hội. Có người bị trầm cảm nhẹ vì cảm giác ngày nào cũng giống nhau, không phân biệt được ranh giới giữa việc học và nghỉ ngơi.
Để vượt qua, một số người Việt đã tự tạo cho mình lịch trình nghiêm khắc hơn. Có người mặc đồ như đi học thật, chuẩn bị bàn học gọn gàng để tạo không khí. Có người đặt đồng hồ báo thức đúng giờ, tự thưởng cho mình sau khi hoàn thành bài tập. Nhiều bạn tham gia các nhóm học online, lập phòng thảo luận riêng bằng tiếng Việt để cùng nhau ôn tập, vừa duy trì động lực, vừa gắn kết cộng đồng.
Không chỉ du học sinh, nhiều phụ huynh Việt Nam ở Mỹ cũng phải trải qua giai đoạn con cái học online tại nhà. Với họ, việc hỗ trợ con trở thành một bài học mới. Cha mẹ phải làm quen với Google Classroom, Zoom, Canvas – những nền tảng họ chưa từng biết đến. Có phụ huynh đi làm về mệt vẫn ngồi hàng giờ bên cạnh con để đảm bảo con đăng nhập đúng giờ, nộp bài đúng hạn. Khoảng cách thế hệ đôi khi tạo ra xung đột, nhưng cũng chính nhờ đó mà cha mẹ và con cái có thêm sự gắn bó, cùng học hỏi công nghệ và chia sẻ thời gian bên nhau nhiều hơn.
Trong khó khăn, cộng đồng người Việt ở Mỹ đã tìm ra nhiều cách sáng tạo. Một số hội nhóm trên Facebook và Zalo tổ chức lớp học kèm trực tuyến miễn phí cho học sinh Việt, từ toán, lý, hóa đến tiếng Anh. Nhiều sinh viên Việt Nam lớn tuổi hơn tình nguyện dạy kèm cho lứa em mới sang. Một số giáo viên gốc Việt tại Mỹ thậm chí mở kênh YouTube chia sẻ kiến thức, hướng dẫn học online hiệu quả.
Không ít bạn trẻ đã tận dụng cơ hội này để phát triển kỹ năng công nghệ: học dựng video, thuyết trình online, làm dự án từ xa. Đây là những kỹ năng cực kỳ hữu ích sau này khi bước vào môi trường làm việc toàn cầu, nơi hội họp qua Zoom hay làm việc từ xa đang dần trở thành chuẩn mực mới.
Một điều bất ngờ là nhiều người Việt ở Mỹ nhìn lại giai đoạn học online và nhận ra đó cũng là lúc họ trưởng thành nhanh hơn. Họ học cách tự quản lý thời gian, tự tìm kiếm thông tin thay vì phụ thuộc vào giảng viên. Họ tập trung hơn vào mục tiêu dài hạn, bớt bị phân tâm bởi những yếu tố bề ngoài. Có bạn nói rằng, chính trong những ngày ngồi một mình trước màn hình, họ hiểu rõ hơn lý do vì sao mình sang Mỹ du học: không chỉ để lấy tấm bằng, mà để rèn luyện bản thân, để kiên trì trong nghịch cảnh.
Khi trường học mở cửa trở lại, những lớp học trực tiếp dần đông đúc, nhiều du học sinh Việt cảm thấy vui mừng như được sống lại. Nhưng họ cũng mang theo hành trang quý giá từ thời kỳ học online: kỹ năng tự học, sự kiên nhẫn, khả năng quản lý căng thẳng. Thời gian ấy tuy đầy khó khăn, nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc trong hành trình của mỗi người.
Học online mùa dịch là một thử thách lớn đối với cộng đồng người Việt tại Mỹ. Nó mang đến sự cô đơn, rào cản ngôn ngữ, áp lực công nghệ – nhưng đồng thời cũng mở ra cơ hội học hỏi, sáng tạo, gắn kết cộng đồng. Những trải nghiệm này không chỉ giúp du học sinh và người Việt trưởng thành, mà còn để lại một bài học sâu sắc: trong nghịch cảnh, con người có thể tìm thấy sức mạnh mới để vươn lên.
