Câu chuyện xúc động về những người Việt xa xứ, vẫn giữ liên lạc với gia đình qua chiếc điện thoại cũ và những cuộc gọi đầy thương nhớ giữa đêm khuya.
Đêm ở Mỹ luôn dài hơn khi bạn sống xa quê. Giữa sự yên tĩnh của một căn phòng nhỏ, ánh sáng mờ phát ra từ chiếc điện thoại cũ trở thành điểm sáng duy nhất trong bóng tối. Đó không chỉ là thiết bị công nghệ, mà là sợi dây kết nối giữa hai thế giới — giữa những người con xa xứ và gia đình ở quê nhà. Những cuộc gọi diễn ra khi đồng hồ chỉ 2 hay 3 giờ sáng, khi ở Việt Nam là buổi chiều – thời điểm mẹ đang nấu cơm, cha vừa đi làm về, và đứa em đang học bài. Câu chuyện ấy, tưởng như nhỏ bé, lại là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của hàng triệu người Việt sống xa quê.
Tôi còn nhớ rõ những ngày đầu mới sang Mỹ. Mọi thứ đều mới lạ: khí hậu, ngôn ngữ, con người, nhịp sống. Ban ngày, tôi mải miết chạy theo những công việc lặt vặt – học hành, làm thêm, giấy tờ. Nhưng khi đêm xuống, sự yên tĩnh lại kéo đến như một nỗi trống trải khó tả. Lúc ấy, chiếc điện thoại cũ của tôi – loại Samsung đời cũ mua từ Việt Nam – trở thành người bạn thân thiết nhất. Dù mạng chập chờn, dù pin mau hết, chỉ cần nghe thấy tiếng chuông báo cuộc gọi từ “Mẹ” là lòng tôi như ấm lại. Giọng nói thân quen của mẹ qua đường dây xa xôi dường như xua tan mọi mệt mỏi.
Những cuộc gọi ấy thường diễn ra rất muộn, vì chênh lệch múi giờ giữa Houston và Sài Gòn đến 12 tiếng. Khi tôi tan làm lúc 11 giờ đêm, ở Việt Nam đã là 11 giờ trưa. Đó là lúc mẹ vừa ăn cơm trưa xong, tranh thủ gọi hỏi han con trai. Tôi biết mẹ mệt, nhưng vẫn cố giấu nỗi nhớ trong giọng nói nhẹ nhàng. Còn tôi, cố giấu đi sự cô đơn của mình bằng những câu trả lời vui vẻ: “Con khỏe, mẹ đừng lo”.
Người xa quê thường mang trong mình hai cảm xúc song song: nhớ thương và day dứt. Mỗi cuộc gọi về nhà, dù chỉ vài phút, cũng là cuộc đấu tranh giữa niềm vui và nỗi buồn. Mẹ kể về hàng xóm, về ruộng vườn, về con chó nhà mình vẫn ra cổng chờ mỗi chiều. Tôi lắng nghe trong im lặng, đôi khi bật cười, đôi khi chỉ muốn òa khóc. Bên kia, mẹ trách nhẹ: “Con ăn uống sao, gầy quá đó nghen”, “Đừng làm nhiều quá, giữ sức mà học”. Tôi cười, nhưng tim nhói lên. Bởi có lẽ, chỉ qua màn hình nhỏ, mẹ mới nhận ra những thay đổi trên gương mặt tôi – những vết quầng thâm do làm ca đêm, những nếp nhăn sớm hơn tuổi.
Chiếc điện thoại cũ, với vỏ nứt và loa rè, vẫn trung thành như người bạn cũ. Dù nhiều lần định đổi sang máy mới, tôi vẫn giữ lại nó. Có lẽ vì mỗi vết xước trên thân máy là dấu ấn của những năm tháng xa quê, của những đêm tôi bật máy lên để nghe giọng nói của gia đình – nơi cách tôi nửa vòng trái đất.
Không chỉ tôi, hầu như ai sống xa quê cũng có một câu chuyện tương tự. Một người bạn cùng lớp kể rằng anh vẫn giữ chiếc iPhone 5 đã cũ, không phải vì tiếc tiền, mà vì trong đó còn lưu tin nhắn thoại của cha anh – người đã mất năm ngoái. Mỗi khi nhớ nhà, anh mở lại tin nhắn ấy và nghe đi nghe lại, như thể cha vẫn còn đâu đây. Một chị đồng nghiệp làm nail thì luôn đặt chuông điện thoại thật to vào buổi sáng, để không bỏ lỡ cuộc gọi video của con trai nhỏ ở Việt Nam. Chị nói: “Mỗi lần thấy con cười, chị quên hết mệt mỏi”.
Những chiếc điện thoại – tưởng chừng chỉ là vật dụng bình thường – lại trở thành biểu tượng của tình thân trong cuộc sống xa xứ. Chúng kết nối không chỉ bằng sóng điện tử, mà bằng tình cảm và nỗi nhớ.
Người Việt ở Mỹ thường phải làm quen với khái niệm “múi giờ cảm xúc”. Khi bên này chìm trong bóng tối, bên kia lại tràn ngập ánh nắng. Đôi khi, để có thể nói chuyện với người thân, chúng tôi phải hy sinh giấc ngủ. Có lần tôi vừa tan ca đêm, mệt rã rời, nhưng vẫn ngồi dậy để gọi video về nhà. Mẹ cười, nói: “Con đừng thức khuya nữa, mẹ lo lắm.” Tôi định nói thêm vài câu, nhưng mạng yếu, hình ảnh mờ dần. Tiếng mẹ bị ngắt quãng, và rồi chỉ còn màn hình đen. Tôi ngồi lặng nhìn vào chiếc điện thoại, như thể nó vẫn còn mang hơi ấm từ quê nhà.
Giữa một đất nước phát triển bậc nhất, với công nghệ 5G, wifi khắp nơi, điều khiến tôi xúc động không phải là sự hiện đại, mà là cách con người vẫn tìm được đường đến nhau – dù qua những phương tiện cũ kỹ nhất. Bởi tình yêu, tình thân không cần tốc độ mạng, chỉ cần lòng người hướng về nhau.
Ở Mỹ, có những ngày buồn không rõ lý do. Có thể vì thời tiết lạnh, vì công việc căng thẳng, hay chỉ vì thấy một gia đình người bản xứ cười đùa ngoài công viên. Trong những ngày như thế, tôi thường mở lại những tấm ảnh cũ lưu trong điện thoại. Tấm hình mẹ cười khi tôi ra sân bay, đôi mắt bà ươn ướt; tấm hình cha đang ngồi sửa xe ngoài sân, lưng còng mà vẫn kiên nhẫn. Mỗi bức ảnh là một mảnh ký ức, và chiếc điện thoại là chiếc hộp ký ức ấy – nơi chứa đựng tất cả những gì tôi mang theo từ quê nhà.
Không ít lần, tôi tự hỏi: nếu mất chiếc điện thoại này, có lẽ tôi sẽ mất một phần của chính mình. Không chỉ vì dữ liệu, mà vì nó là cầu nối giữa hai cuộc sống – một ở hiện tại nơi đất khách, một ở quá khứ nơi quê hương.
Một lần, khi tôi đang làm thêm trong tiệm cà phê, điện thoại rung lên. Là mẹ gọi, nhưng tôi không thể nghe ngay. Đến khi nghỉ, tôi gọi lại thì đầu dây bên kia im lặng vài giây, rồi mẹ bật khóc. “Cha con nhập viện, nhưng giờ ổn rồi, đừng lo.” Câu nói ấy khiến tim tôi thắt lại. Khoảnh khắc đó, khoảng cách 13.000 km như đè nặng trên ngực. Tôi chỉ biết lặng im nghe mẹ kể, nước mắt rơi trong im lặng. Sau lần ấy, tôi gọi về thường xuyên hơn, dù chỉ để nói vài câu đơn giản. Bởi ở tuổi này, tôi hiểu: có những cuộc gọi không bao giờ còn lặp lại được nữa.
Ngày nay, người Việt ở Mỹ không còn phụ thuộc vào những chiếc điện thoại cũ nữa. Có Zoom, Messenger, Zalo, Facetime… giúp kết nối dễ dàng. Nhưng đôi khi, chính sự dễ dàng ấy lại khiến người ta quên đi giá trị của những cuộc gọi thật sự. Ngày xưa, chỉ cần một cuộc gọi thành công là cả nhà mừng rỡ. Giờ đây, người ta có thể gọi bất cứ lúc nào, nhưng lại ít khi nói thật lòng. Tôi vẫn giữ thói quen gọi bằng chiếc điện thoại cũ, như cách để giữ lại chút cảm xúc nguyên sơ của những ngày đầu xa quê.
Trong những đêm khuya, khi công việc đã xong, tôi ngồi bên cửa sổ, nhìn ánh đèn xa xa và bấm số gọi về nhà. Dù mạng không ổn định, dù giọng mẹ đôi khi đứt quãng, tôi vẫn cảm thấy bình yên. Vì chỉ cần nghe thấy tiếng người thân, tôi biết mình vẫn còn nơi để trở về – dù chỉ là qua màn hình bé nhỏ.
“Chiếc điện thoại cũ” không chỉ là vật chứng của thời gian, mà là biểu tượng cho tình thân vượt không gian và khoảng cách. Giữa những đô thị hiện đại, giữa nhịp sống vội vàng, vẫn có những người Việt lặng lẽ giữ thói quen gọi điện về nhà giữa đêm khuya. Mỗi cuộc gọi, mỗi dòng tin nhắn, là một sợi dây vô hình kéo chúng ta gần lại với quê hương.
Và có lẽ, sau tất cả, điều còn lại trong tim mỗi người xa xứ không phải là tiền bạc, công việc hay danh vọng, mà là giọng nói thân thương vọng lại qua chiếc điện thoại cũ – nơi bắt đầu và kết thúc của nỗi nhớ nhà.
