Tổng hợp 5 kinh nghiệm sống tại Mỹ mà người mới đến nên biết: từ chi phí sinh hoạt, thuê nhà, bảo hiểm y tế, đến cách giao tiếp và hòa nhập văn hóa. Bài viết chia sẻ thực tế, sâu sắc và hữu ích.
Khi còn ở Việt Nam, tôi từng nghĩ rằng cuộc sống ở Mỹ là thiên đường: đường phố sạch đẹp, thu nhập cao, công nghệ hiện đại, và cơ hội phát triển tràn đầy. Nhưng chỉ đến khi thực sự đặt chân đến đây, tôi mới nhận ra – nước Mỹ không chỉ là giấc mơ, mà còn là một thử thách. Có những điều tôi ước mình biết trước, để đỡ bỡ ngỡ, đỡ vất vả hơn trong những tháng đầu tiên. Và dưới đây là năm điều mà tôi tin rằng bất kỳ ai chuẩn bị sang Mỹ cũng nên biết.
Một trong những cú sốc đầu tiên với tôi khi đến Mỹ là giá cả. Dù mức lương ở Mỹ có vẻ cao hơn Việt Nam nhiều lần, nhưng chi phí sinh hoạt ở đây cũng “nuốt chửng” phần lớn thu nhập. Hãy thử lấy một ví dụ thực tế:
Chính vì thế, điều đầu tiên tôi ước mình biết là: hãy lên kế hoạch tài chính chi tiết cho ít nhất 6 tháng đầu tiên, kể cả khi bạn đã có việc làm hoặc người thân bảo lãnh. Chi phí sinh hoạt ở Mỹ không hề “dễ thở”, và việc quản lý tiền bạc là kỹ năng sống sót thiết yếu.
Ở Việt Nam, bạn chỉ cần xem nhà, trả tiền cọc là xong. Nhưng ở Mỹ, thuê nhà là cả một quy trình phức tạp: chủ nhà có thể yêu cầu kiểm tra tín dụng (credit check), xác nhận việc làm, thu nhập, và cả lịch sử thuê nhà. Nếu bạn mới sang, chưa có credit score, thì việc thuê nhà đôi khi gần như bất khả thi nếu không có người bảo lãnh.
Tôi nhớ lần đầu tìm nhà tại Houston, tôi bị từ chối ba nơi liên tiếp chỉ vì không có điểm tín dụng. Cuối cùng, tôi phải chọn thuê tạm một phòng qua Facebook Marketplace, chấp nhận ở chung với người lạ. Dù không thoải mái, nhưng ít ra đó là bước khởi đầu. Sau vài tháng, khi đã có công việc ổn định và mở thẻ tín dụng, việc thuê nhà trở nên dễ dàng hơn nhiều.
Lời khuyên: Nếu bạn chuẩn bị sang Mỹ, hãy nghiên cứu trước về khu vực mình định sống. Kiểm tra giá thuê trung bình, mức độ an toàn, khoảng cách đến nơi làm việc hoặc trường học. Và nếu có thể, hãy nhờ người quen hoặc cộng đồng người Việt tại khu vực đó giúp đỡ – điều này sẽ giảm bớt rất nhiều áp lực.
Trước khi sang Mỹ, tôi từng nghĩ bảo hiểm y tế chỉ là “tùy chọn”, nhưng thực tế thì không có bảo hiểm ở Mỹ đồng nghĩa với rủi ro tài chính khổng lồ. Một lần tôi bị đau dạ dày dữ dội, phải vào bệnh viện cấp cứu. Dù chỉ nằm vài tiếng và được chẩn đoán đơn giản, hóa đơn vẫn lên đến gần 2.000 USD – may mắn là công ty bảo hiểm chi trả phần lớn, tôi chỉ phải trả 200 USD.
Ở Mỹ, hệ thống bảo hiểm rất phức tạp: có bảo hiểm do công ty chi trả, bảo hiểm cá nhân mua qua Marketplace, và Medicaid cho người thu nhập thấp. Nhưng điều quan trọng nhất là bạn phải có một gói bảo hiểm phù hợp với hoàn cảnh của mình. Không có bảo hiểm đồng nghĩa với việc một lần khám bệnh có thể tiêu tốn hàng ngàn đô.
Lời khuyên thực tế: Nếu bạn mới sang Mỹ và chưa có việc làm, hãy tìm hiểu về các chương trình bảo hiểm giá rẻ ở bang của bạn. Mỗi bang có quy định khác nhau. Và đừng quên đọc kỹ các điều khoản: mức deductible (khoản bạn phải trả trước khi bảo hiểm bắt đầu chi trả) và co-pay (khoản đồng thanh toán khi khám chữa bệnh).
Điều tôi ước mình biết sớm hơn là sự khác biệt trong cách người Mỹ giao tiếp. Ở Việt Nam, sự lịch sự thường thể hiện bằng cách nói khéo, tế nhị. Nhưng ở Mỹ, thẳng thắn và tôn trọng cá nhân mới là chuẩn mực. Người Mỹ không thích vòng vo. Nếu bạn không thể làm việc gì đó, hãy nói rõ “I’m sorry, I can’t” thay vì cố gắng né tránh.
Một ví dụ nhỏ: khi tôi mới đi làm, tôi thường ngại nói “No” khi sếp hoặc đồng nghiệp nhờ giúp. Kết quả là tôi ôm quá nhiều việc và kiệt sức. Sau này tôi mới hiểu, từ chối ở Mỹ không bị xem là bất lịch sự – mà là một phần của văn hóa ranh giới cá nhân. Tương tự, người Mỹ rất coi trọng eye contact (nhìn thẳng khi nói chuyện), điều mà nhiều người Việt cảm thấy không thoải mái ban đầu.
Bên cạnh đó, tôi cũng nhận ra rằng người Mỹ rất thân thiện nhưng giữ khoảng cách. Họ có thể mỉm cười, chào hỏi, nhưng không dễ để thành bạn thân. Tình bạn ở Mỹ được xây dựng chậm rãi, dựa trên sự tôn trọng và tin tưởng – chứ không chỉ dựa vào việc gặp nhau thường xuyên.
Rất nhiều người Việt mới sang Mỹ trải qua giai đoạn cô đơn – nhất là trong những tháng đầu. Không người thân, không bạn bè, không ai nói tiếng Việt. Nhưng tôi nhận ra, cảm giác cô đơn đó có thể được xoa dịu nếu bạn chủ động kết nối. Ở Mỹ, có vô số cộng đồng người Việt: nhóm nhà thờ, hội sinh viên, hội thiện nguyện, hoặc các trang Facebook như “Người Việt ở Houston”, “Cộng đồng Việt tại California”…
Tôi từng tham gia một buổi thiện nguyện nấu phở gây quỹ cho sinh viên quốc tế. Buổi đó, tôi gặp nhiều người đồng cảnh – có người mới sang 2 tháng, có người đã sống ở Mỹ 10 năm. Họ chia sẻ kinh nghiệm, lời khuyên, và cả những câu chuyện vui buồn. Chính cộng đồng này giúp tôi cảm thấy không lạc lõng nữa.
Lời khuyên: Đừng ngại mở lòng. Dù bạn hướng nội, hãy thử một lần tham gia sự kiện cộng đồng hoặc lớp học tiếng Anh giao tiếp. Ở đó, bạn sẽ tìm thấy những người bạn thực sự, và học được nhiều điều về xã hội Mỹ hơn bất kỳ cuốn sách nào.
Sau vài năm ở Mỹ, tôi hiểu rằng cuộc sống nơi đây không hoàn hảo – nhưng xứng đáng để nỗ lực. Mọi khó khăn, từ tài chính đến văn hóa, đều có thể vượt qua nếu bạn chuẩn bị kỹ lưỡng. Và nếu ai đó hỏi tôi: “Bạn có hối hận khi sang Mỹ không?”, câu trả lời là không. Tôi chỉ ước mình biết sớm hơn 5 điều này, để hành trình hòa nhập dễ dàng và nhẹ nhàng hơn.
Mỹ không phải giấc mơ, mà là một hành trình trưởng thành. Nếu bạn sắp bắt đầu hành trình đó, hãy mang theo lòng kiên nhẫn, sự khiêm tốn và tinh thần học hỏi – bởi đó chính là chìa khóa để sống tốt trên đất Mỹ.
Đọc thêm các bài viết hữu ích khác về đời sống và kinh nghiệm thực tế tại Mỹ trong chuyên mục Kinh nghiệm sống tại Mỹ.
